< Tudalen Blaenorol

Tudalen Nesaf >

   I ddechrau yn y dechrau, mae'n rhaid mynd nôl at ddiwedd y chwedegau pan ddaeth nifer o Gymry ifanc i'r ardal, gan gynnwys ymhlith eraill, un Wil Morus Jones o bentre' glan môr Trefor. Ar y pryd yr unig gyrchfan i Gymry'r ardal oedd Cymdeithas Gymraeg Pontypridd, sefydliad eitha ffurfiol oedd yn cyfarfod ar Nos Fercher. Ond cafwyd hwb sylweddol i weithgareddau Cymreig a Chymraeg ardal Pontypridd gyda'r penderfyniad yn 1971 i wahodd Prifwyl yr Urdd i'r dref ym 1973. Tua'r un pryd sefydlwyd Aelwyd yr Urdd a fu'n cyfarfod yn Ysgol Graig y Wion, ac ymhlith gweithgareddau'r Aelwyd roedd yna gôr cymysg dan arweiniad Wil.
   Rhywbeth arall dyfodd allan o fwrlwm Cymraeg yr ardal ar ddechrau'r saithdegau oedd Eisteddfod Gadeiriol Cylch Godre'r Garth - nid ryw dipyn o Eisteddfod leol, cofiwch, ond eisteddfod go iawn, gyda Gorsedd a'r holl seremoniau a

dan arweiniad Wil yn cystadlu yn erbyn corau eraill megis Côr Tonteg a Chôr Efail Isaf, a gymaint y brwdfrydedd ar y pryd nes i Wil a Penri Jones gael y syniad o ffurfio un côr o'r tri i gystadlu yn Eisteddfod Bro Myrddin ar ddechrau Awst 1974.
   Daeth 38 o aelodau i'r ymarfer cyntaf yng Nghapel y Tabernacl, Efail Isaf; ac o fewn tair wythnos roedd dros 70 o gantorion yn brysur ymarfer yr anthem (syml!) Hosanna gan T.Hopkin Evans. Wrth i'r Eisteddfod agosau roedd yna rywfaint o bryder ymhlith rhai aelodau gan feddwl nad oeddynt wedi ymddangos ar unrhyw fath o lwyfan cyn llwyfan y Brifwyl - ond roedd hi'n rhy hwyr i boeni! Yn wir, nid oedd angen poeni; o'r naw côr a fu'n cystadlu ar Gystadleuaeth y Corau Capeli a Gwledig, y côr newydd - Côr Godre'r Garth - a orfu, gyda 94 o farciau allan o 100 a'r dyfarniad disglair gan y beirniaid mai 'gwefreiddiol' oedd  safon eu perfformiad.

defodau â berthyn iddi. Roedd ysbryd yr hen William Price wrth ei fodd mae'n siwr wrth weld neuadd pentre Efail Isaf dan ei sang, a chystadlu brwd ar bob math o gystadlaethau, gan gynnwys cystadleuaeth y corau cymysg -
20. Côr (heb fod dan 15 mewn nifer): Huddersfield, Rhif 354 - Caniedydd.
    Bu Côr Aelwyd Pontypridd,

2